Η 26 Σεπτεμβρίου καθιερώθηκε ως Ευρωπαϊκή Ημέρα Γλωσσών στις 6 Δεκεμβρίου 2001, στο τέλος του Ευρωπαϊκού Έτους Γλωσσών, από το Συμβούλιο της Ευρώπης , με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Ευρωπαϊκή Ημέρα Γλωσσών είναι μια πανευρωπαϊκή εκστρατεία για την προώθηση της εκμάθησης γλωσσών και εντάσσεται στην ευρύτερη προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Συμβουλίου της Ευρώπης για την προώθηση της πολυγλωσσίας στην Ευρώπη.
Οι γενικοί στόχοι της ημέρας είναι:
- να ευαισθητοποιήσει το κοινό για τη σημασία της εκμάθησης γλωσσών και της διαφοροποίησης των γλωσσών που μαθαίνονται με σκοπό την αύξηση της πολυγλωσσίας και της διαπολιτισμικής κατανόησης·
- να προωθήσει την πλούσια γλωσσική και πολιτιστική ποικιλία της Ευρώπης·
- να ενθαρρύνει τη δια βίου εκμάθηση γλωσσών μέσα και έξω από το σχολείο.
Στο πλαίσιο αυτών των στόχων, οι πολίτες της Ευρώπης ενθαρρύνονται να ξεκινήσουν την εκμάθηση μιας γλώσσας ή να αισθάνονται ιδιαίτερα υπερήφανοι για τις υπάρχουσες γλωσσικές τους δεξιότητες. Επίσης, όσοι είναι υπεύθυνοι να παρέχουν πρόσβαση στην εκμάθηση γλωσσών ενθαρρύνονται να διευκολύνουν τους πολίτες να μάθουν ένα μεγαλύτερο εύρος γλωσσών και να υποστηρίξουν πρωτοβουλίες για πολιτικές που προωθούν τις γλώσσες. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην εκμάθηση γλωσσών πέρα από τα αγγλικά.
Με την ευκαιρία της ημέρας, μια σειρά από εκδηλώσεις οργανώνονται ανά την Ευρώπη, όπου περιλαμβάνονται χάπενινγκ για παιδιά με προγράμματα στο ραδιόφωνο και την τηλεόραση, μαθήματα για κάποια γλώσσα και συνέδρια. Οι εκδηλώσεις δε διοργανώνονται από το Συμβούλιο της Ευρώπης ή από την Ευρωπαϊκή Ένωση ούτε υπάρχουν κάποιοι ειδικοί πόροι για αυτόν το σκοπό (πέρα δηλαδή από τα τρέχοντα γλωσσικά προγράμματα), αλλά οι δραστηριότητες διοργανώνονται από τα κράτη-μέλη και όσους πιθανόν συνεργαστούν για αυτό το σκοπό. Για το συντονισμό των δράσεων σε εθνικό επίπεδο, το Συμβούλιο της Ευρώπης ζητάει τον ορισμό κάποιου υπεύθυνου για τις εκδηλώσεις σε κάθε χώρα.
Υπάρχουν περίπου 225 ιθαγενείς γλώσσες στην Ευρώπη -περίπου το 3% των γλωσσών του κόσμου. Οι περισσότερες είναι ινδοευρωπαϊκής καταγωγής. Με τους μετανάστες και τους πρόσφυγες η Ευρώπη έχει γίνει πιο πολύγλωσση. Στο Λονδίνο μόνο, μιλιούνται περίπου 300 γλώσσες (αραβικά, τουρκικά, κουρδικά, βερβερικά, χίντι, πουντζάμπι κ.ά.)
Σύμφωνα με την έρευνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης “Οι Ευρωπαίοι και οι Γλώσσες τους” (Φεβρουάριος 2006) , 56% των πολιτών της ΕΕ (25 κράτη-μέλη) μιλούν μια γλώσσα πέρα από τη μητρική τους, αλλά το 44% παραδέχεται ότι δε μιλάει κάποια ξένη γλώσσα. Το 28%, όμως, γνωρίζει δύο ξένες γλώσσες. Το 38% των πολιτών της ΕΕ γνωρίζουν αγγλικά, ενώ τα γαλλικά και τα γερμανικά ακολουθουν με 14% η καθεμία. Στην Ελλάδα το 57% των πολιτών μιλάει μία ξένη γλώσσα, ποσοστό που συμπίπτει με τον κοινοτικό μέσο όρο, αλλά μόνο το 19% δύο ξένες γλώσσες. Το 48% των πολιτών στην Ελλάδα μιλάει αγγλικά, το 9% γερμανικά και το 8% γαλλικά.
Οι τυπικά πολύγλωσσοι Ευρωπαίοι είναι φοιτητές ή κατέχουν διοικητικές θέσεις ή έχουν γεννηθεί σε χώρα όπου ομιλείται διαφορετική γλώσσα από τη γλώσσα των γονιών τους.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση ακολουθεί μια πολιτική πολυγλωσσίας, τόσο στο τρόπο λειτουργίας των θεσμών της όσο και ως στόχο για τους πολίτες της. Στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ της Βαρκελώνης το 2002, έθεσε το στόχο τα παιδιά να μαθαίνουν τουλάχιστον δύο ξένες γλώσσες από μικρή ηλικία [4]. Η πολυγλωσσία για την ΕΕ συνδέεται με την κινητικότητα των εργαζομένων και την ευρωπαϊκή οικονομία.
Η ΕΕ επενδύει πάνω από 30 εκατομμύρια ευρώ το χρόνο για την προώθηση της εκμάθησης γλωσσών και τη γλωσσική ποικιλία μέσα από τα προγράμματα Socrates και Leonardo da Vinci, ξεκινώντας με το πρωτοποριακό πρόγραμμα Lingua το 1990.
